Bài viết này sẽ mang đến cho các bạn cái nhìn tổng quan về cách thức và lý do tại sao các NFT đang được sử dụng hiện nay.

Non-Fungible Token (NFT) là gì?

Non-fungible tokens (NFTs) là các tài sản như một tác phẩm nghệ thuật, nội dung kỹ thuật số, hoặc video đã được mã hóa thành token thông qua một blockchain. Các token là những mã định danh duy nhất được tạo ra từ siêu dữ liệu (metadata) thông qua một hàm mã hóa. Các token này sau đó được lưu trữ trên blockchain, trong khi bản thân các tài sản được lưu trữ ở những nơi khác. Sự kết nối giữa token và tài sản là yếu tố làm cho chúng trở nên độc nhất.

NFTs có thể được giao dịch và trao đổi lấy tiền, tiền điện tử, hoặc các NFTs khác—tất cả phụ thuộc vào giá trị mà thị trường và chủ sở hữu đặt ra cho chúng. Ví dụ, bạn có thể vẽ một mặt cười trên một quả chuối, chụp ảnh nó (ảnh này có kèm theo siêu dữ liệu), và mã hóa nó thành token trên một blockchain. Ai sở hữu khóa riêng của token đó sẽ sở hữu các quyền mà bạn đã gán cho nó.

Tiền điện tử cũng là các token; tuy nhiên, điểm khác biệt chính là hai loại tiền điện tử từ cùng một blockchain có thể thay thế lẫn nhau—chúng có tính chất hoán đổi (fungible). Hai NFTs từ cùng một blockchain có thể trông giống hệt nhau, nhưng chúng không thể thay thế lẫn nhau.

Những Điểm Chính

1. NFTs (non-fungible tokens) là các token mã hóa duy nhất tồn tại trên blockchain và không thể sao chép.
2. NFTs có thể đại diện cho các vật phẩm kỹ thuật số hoặc thực tế như tác phẩm nghệ thuật và bất động sản.
3. “Token hóa” các tài sản hữu hình này giúp việc mua, bán và giao dịch chúng trở nên hiệu quả hơn, đồng thời giảm thiểu khả năng gian lận.
4. NFTs có thể đại diện cho danh tính cá nhân, quyền sở hữu tài sản và nhiều hơn nữa.
   Các nhà sưu tập và nhà đầu tư ban đầu tìm kiếm NFTs sau khi công chúng nhận thức rõ hơn về chúng, nhưng sự phổ biến của chúng đã giảm đi kể từ đó.

Lịch Sử của Non-Fungible Tokens (NFTs)

NFTs đã được tạo ra từ lâu trước khi chúng trở nên phổ biến trong dòng chính. Được cho là, NFT đầu tiên được bán có tên là “Quantum,” do Kevin McKoy thiết kế và mã hóa vào năm 2014 trên một blockchain (Namecoin), sau đó được đúc trên Ethereum và bán vào năm 2021.

NFTs được xây dựng theo tiêu chuẩn ERC-721 (Ethereum Request for Comment #721), tiêu chuẩn này quy định cách thức chuyển nhượng quyền sở hữu, các phương pháp để xác nhận giao dịch, và cách các ứng dụng xử lý việc chuyển giao an toàn (cùng với các yêu cầu khác). Tiêu chuẩn ERC-1155, được phê duyệt sáu tháng sau ERC-721, cải thiện ERC-721 bằng cách gộp nhiều token không thể thay thế vào một hợp đồng duy nhất, giúp giảm chi phí giao dịch.

Fact: Vào đầu tháng 3 năm 2021, một nhóm NFT của nghệ sĩ kỹ thuật số Beeple đã được bán với giá hơn 69 triệu USD. Giao dịch này đã thiết lập một tiền lệ và kỷ lục cho tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số đắt giá nhất được bán vào thời điểm đó. Tác phẩm nghệ thuật này là một bức tranh ghép từ 5.000 ngày làm việc đầu tiên của Beeple.

Cách Hoạt Động của NFTs

NFTs được tạo ra thông qua một quá trình gọi là “đúc” (minting), trong đó thông tin của tài sản được mã hóa và ghi lại trên một blockchain. Ở cấp độ cao, quá trình đúc bao gồm việc tạo ra một khối mới, thông tin về NFT được xác thực bởi một người xác thực (validator), và khối này sau đó được đóng lại. Quá trình đúc này thường bao gồm việc tích hợp các hợp đồng thông minh (smart contracts) để gán quyền sở hữu và quản lý việc chuyển nhượng NFT.

Khi các token được đúc, chúng được gán một mã định danh duy nhất liên kết trực tiếp với một địa chỉ blockchain. Mỗi token có một chủ sở hữu, và thông tin về quyền sở hữu (tức là địa chỉ mà token đã đúc đang cư trú) được công khai. Ngay cả khi 5.000 NFTs của cùng một vật phẩm được đúc (tương tự như vé vào cửa chung cho một bộ phim), mỗi token vẫn có một mã định danh duy nhất và có thể phân biệt được với các token khác.

Nhiều blockchain có thể tạo ra NFTs, nhưng chúng có thể được gọi bằng những tên khác nhau. Ví dụ, trên blockchain Bitcoin, chúng được gọi là Ordinals. Giống như một NFT dựa trên Ethereum, một Bitcoin Ordinal có thể được mua, bán và giao dịch. Sự khác biệt là Ethereum tạo ra các token cho tài sản, trong khi Ordinals có các số sê-ri (gọi là mã định danh) được gán cho satoshi—đơn vị nhỏ nhất của bitcoin.

Blockchain và Tính Thay Thế

Giống như tiền vật lý, tiền điện tử thường có tính chất thay thế từ góc độ tài chính, nghĩa là chúng có thể được giao dịch hoặc trao đổi lẫn nhau. Ví dụ, một bitcoin luôn có giá trị bằng một bitcoin khác trên một sàn giao dịch nhất định, tương tự như cách mỗi tờ đô la Mỹ có giá trị trao đổi ngầm định là 1 đô la. Đặc tính thay thế này làm cho tiền điện tử trở thành phương tiện giao dịch an toàn trong nền kinh tế kỹ thuật số.

Vì lý do này, NFTs thay đổi mô hình tiền điện tử bằng cách làm cho mỗi token trở nên độc nhất và không thể thay thế, khiến việc một token không thể thay thế bằng một token khác. Chúng là những đại diện kỹ thuật số của các tài sản và được ví như “hộ chiếu kỹ thuật số” vì mỗi token chứa một mã định danh duy nhất và không thể chuyển nhượng để phân biệt nó với các token khác. Chúng cũng có tính mở rộng, có nghĩa là bạn có thể kết hợp một NFT với một NFT khác để tạo ra một NFT thứ ba, duy nhất—ngành công nghiệp tiền điện tử gọi điều này là “lai tạo” (breeding).

Ví dụ về NFT

Một trong những ứng dụng nổi tiếng nhất của NFT là cryptokitties. Ra mắt vào tháng 11 năm 2017, cryptokitties là những phiên bản số hóa của mèo với các định danh duy nhất trên blockchain của Ethereum. Mỗi con mèo là duy nhất và có giá khác nhau. Chúng “sinh sản” với nhau và tạo ra con cháu mới với các đặc điểm và định giá khác so với “phụ huynh” của chúng.

Chỉ trong vài tuần ngắn sau khi ra mắt, cryptokitties đã thu hút một lượng người hâm mộ lớn chi hàng triệu ether để mua, nuôi dưỡng chúng.

Phần lớn thị trường ban đầu của NFT tập trung vào nghệ thuật số và đồ sưu tập, nhưng đã tiến triển rất nhiều. Ví dụ, OpenSea, một sàn giao dịch NFT phổ biến, có một số loại NFT sau:

• Nhiếp ảnh: Nhiếp ảnh gia có thể mã hóa công việc của họ và cung cấp quyền sở hữu toàn phần hoặc một phần. Ví dụ, người dùng OpenSea có tên erubes1 có bộ sưu tập “Ocean Intersection” gồm những bức ảnh đẹp về đại dương và lướt sóng với nhiều giao dịch và chủ sở hữu.
• Thể thao: Bộ sưu tập nghệ thuật số dựa trên các ngôi sao nổi tiếng và nhân vật thể thao.
• Thẻ giao dịch: Thẻ giao dịch số hóa được mã hóa. Một số là đồ sưu tầm, trong khi các thẻ khác có thể được giao dịch trong các trò chơi video.
• Công dụng: NFT có thể đại diện cho thành viên hoặc mở khóa các lợi ích.
• Thế giới ảo: NFT thế giới ảo cấp bạn quyền sở hữu từ phụ kiện avatar đến tài sản số.
• Nghệ thuật: Một danh mục tổng quát của NFT bao gồm mọi thứ từ nghệ thuật pixel đến nghệ thuật trừu tượng.
• Đồ sưu tập: Bored Ape Yacht Club, Crypto Punks và Pudgy Panda là một số ví dụ về NFT trong danh mục này.
• Tên miền: NFT đại diện cho quyền sở hữu tên miền cho website(s).
• Âm nhạc: Nghệ sĩ có thể mã hóa âm nhạc của họ, cấp cho người mua quyền mà nghệ sĩ muốn họ có.

Các lợi ích của NFTs

Một trong những lợi ích rõ rệt nhất của NFTs là hiệu quả thị trường. Việc mã hóa tài sản vật lý có thể tối ưu hóa quy trình bán hàng và loại bỏ các trung gian. NFTs đại diện cho nghệ thuật số hoặc nghệ thuật vật lý trên blockchain có thể loại bỏ nhu cầu đến các đại lý và cho phép người bán kết nối trực tiếp với khán giả mục tiêu của họ (giả sử các nghệ sĩ biết cách lưu trữ NFTs của họ một cách an toàn).

Đầu tư

NFTs cũng có thể được sử dụng để tối ưu hóa đầu tư. Ví dụ, công ty tư vấn Ernst & Young đã phát triển một giải pháp NFT cho một nhà đầu tư rượu vang tinh tế của họ—bằng cách lưu trữ rượu trong môi trường an toàn và sử dụng NFTs để bảo vệ nguồn gốc của sản phẩm.

Bất động sản cũng có thể được mã hóa—một tài sản có thể được chia thành nhiều phần khác nhau, mỗi phần chứa các đặc tính khác nhau. Ví dụ, một phần có thể nằm bên bờ hồ, trong khi phần khác gần rừng. Tùy thuộc vào các đặc điểm của nó, mỗi mảnh đất có thể là duy nhất, có giá khác nhau và được đại diện bởi một NFT. Giao dịch bất động sản, một công việc phức tạp và nhiều thủ tục, có thể được đơn giản hóa bằng cách tích hợp siêu dữ liệu liên quan vào một NFT duy nhất liên kết chỉ với phần tương ứng của tài sản.

NFTs có thể đại diện cho quyền sở hữu trong một doanh nghiệp, tương tự như cổ phiếu—trong thực tế, quyền sở hữu cổ phiếu đã được theo dõi qua sổ cái chứa thông tin như tên cổ đông, ngày phát hành, số chứng nhận và số lượng cổ phiếu. Blockchain là một sổ cái phân tán và an toàn, vì vậy việc phát hành NFTs để đại diện cho cổ phần phục vụ cùng một mục đích như việc phát hành cổ phiếu. Lợi ích chính của việc sử dụng NFTs và blockchain thay vì một sổ cái cổ phiếu là các hợp đồng thông minh có thể tự động hóa việc chuyển nhượng quyền sở hữu—một khi một cổ phần NFT được bán, blockchain có thể xử lý mọi thứ còn lại.

Bảo mật

Các mã thông báo không thay thế cũng rất hữu ích trong bảo mật nhận dạng. Ví dụ, thông tin cá nhân được lưu trữ trên blockchain bất biến không thể bị truy cập, đánh cắp hoặc sử dụng bởi bất kỳ ai không có khóa.

NFTs cũng có thể dân chủ hóa đầu tư bằng cách phân chia tài sản vật lý. Sở hữu phân chia thông qua mã hóa có thể được mở rộng đến nhiều tài sản. Ví dụ, một bức tranh không nhất thiết phải có một chủ sở hữu duy nhất—mã hóa cho phép nhiều người mua một phần của nó, chuyển quyền sở hữu của một phần nhỏ của bức tranh vật lý cho họ.

Những Vấn Đề Của Mã Thẻ Không Thay Đổi (NFT)

Mặc dù có nhiều lợi ích đối với nhà sáng tạo, chủ sở hữu, nhà đầu tư và các bên liên quan khác, nhưng cũng có một số vấn đề mà bạn nên quan tâm nếu bạn đang xem xét đầu tư hoặc phát hành NFT.

1. Quyền Sở Hữu và Vi Phạm Bản Quyền: NFT đại diện cho quyền sở hữu thông qua siêu dữ liệu băm và cặp khóa phù hợp được tạo ra bởi ví của bạn. Tuy nhiên, nội dung kỹ thuật số (hình ảnh, video, âm nhạc, v.v.) có thể dễ dàng bị sao chép và lưu hành mà không cần sự cho phép của bạn bằng các kỹ thuật khác nhau. Việc sao chép một hình ảnh bằng cách nhấp chuột phải và lưu nó là rất đơn giản. Người làm điều này với một tài sản kỹ thuật số đã được mã hóa đang vi phạm bản quyền. Tuy nhiên, việc tìm và khởi kiện những người làm vậy là trách nhiệm của chủ sở hữu.
2. Khả Năng Thanh Khoản Hạn Chế: NFT bị hạn chế về thanh khoản so với tiền điện tử. Chúng thu hút một đối tượng khán giả cụ thể như các nhà sưu tập hoặc người mua vì chúng cụ thể hơn rất nhiều so với tiền điện tử. Nếu bạn đang nắm giữ một NFT mà bạn không còn muốn, có thể khó để tìm người mua nếu loại NFT đó không còn phổ biến nữa.

Làm Thế Nào Để NFT Kiếm Tiền?

Điều này phụ thuộc vào cái mà NFT đại diện. Nếu nó là bất động sản được mã hóa, NFT sẽ được trao đổi cho giá trị thị trường của tài sản đó, nếu giá trị của nó đã tăng, sẽ tạo ra lợi nhuận cho người bán. Nếu NFT là hình ảnh của một con khỉ đội mũ, thì phụ thuộc vào giá trị thị trường cụ thể của token đó. Nếu giá của nó tăng từ khi lần cuối mua vào, người bán sẽ kiếm được lợi nhuận.

Mục Đích của NFTs là Gì?

Các mã thông báo không thay đổi (NFT) có giá trị đối với những người phù hợp. Đối với nhà đầu tư, chúng có thể tăng giá trị. Đối với các nhà sưu tập, chúng có thể chỉ đơn giản là một bộ sưu tập mà họ muốn giữ lại. Một người khác có thể chỉ muốn sở hữu nó, trong khi người khác có thể xem nó là một đồ kỷ niệm của một khoảnh khắc cụ thể mà họ trân trọng.

Ý Nghĩa của NFT là Gì?

Mã thông báo không thay đổi (NFT) là ngược lại của mã thông báo thay thế, mô tả sự thay thế có thể của một mã thông báo. Ví dụ, giả sử bạn có ba tờ giấy với các mặt cười giống nhau được vẽ trên chúng. Khi bạn mã hóa hóa một trong số chúng, tờ giấy đó trở nên phân biệt so với những tờ khác—nó là không thay thế được. Hai tờ giấy còn lại không thể phân biệt, vì vậy mỗi tờ có thể thay thế cho nhau.

Khái Niệm Đằng Sau NFTs là Gì?

Ý tưởng đằng sau NFTs là tạo ra các mã thông báo đại diện cho quyền sở hữu. Mã thông báo có thể đại diện cho bất cứ điều gì từ hình ảnh kỹ thuật số đến sở hữu một phần của tàu vũ trụ. Lý thuyết, bởi vì chúng được tạo ra bằng công nghệ blockchain, chúng là bất biến, an toàn và không yêu cầu sự can thiệp của bên thứ ba.

Tóm Lại

Các mã thông báo không thay đổi là một sự tiến hóa của khái niệm tiền điện tử. Hệ thống tài chính hiện đại bao gồm các hệ thống giao dịch và cho vay phức tạp cho các loại tài sản khác nhau, từ bất động sản đến hợp đồng cho vay đến nghệ thuật. Bằng cách cho phép các biểu hiện kỹ thuật số của tài sản, NFTs là một bước tiến lớn trong việc tái tạo cơ sở hạ tầng này.

Đương nhiên, ý tưởng về các biểu hiện kỹ thuật số của tài sản vật lý không phải là mới, cũng như việc sử dụng nhận dạng duy nhất. Tuy nhiên, khi những khái niệm này được kết hợp với các lợi ích của một blockchain chống thay đổi với các hợp đồng thông minh và tự động hóa, chúng trở thành một lực lượng mạnh mẽ để thay đổi.